حاشیه نشینی

 معاون رییس‌جمهور در امور توسعه روستایی و مناطق محروم کشور با تاکید بر اینکه بزرگترین معضل تهران مهاجرت و حاشیه‌نشینی است، گفت: برنامه دولت حرکت در مسیر مهاجرت معکوس و بازتعریف توسعه با تمرکز بر رفع محرومیت در اطراف پایتخت است.

اختلاف‌نظر مسئولان فعلی و سابق وزارت راه و شهرسازی در مورد آمار واقعی احداث واحدهای نهضت ملی مسکن، به حاشیه‌ای جدید برای این طرح تبدیل شده. طرحی که پیشتر مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش خود نشان داد موجب سقوط اجاره نشینان از نردبان مسکن شده است. دولت چهاردهم در میان دعوا بر سر آمار ساخت مسکن و تبعات آسیب‌های حاشیه‌نشینی چه رویکردی خواهد داشت؟

حسن نوروزی: امروز مناطق حاشیه‌ای هیچ فرقی با شهر ندارد. یعنی حکیم‌آباد یا شهرآباد رباط کریم یا بهارستان عینِ تجریش است و آب، برق، گاز، تلفن و آسفالت دارند.

سری اگر به انبارهای کانتینری در اطراف تهران بزنید، تعداد کانتینرهایی که برای انبار وسیله‌ها و اثاثیه منزل اجاره شده، توجه شما را جلب خواهد کرد. در سال‌های پیش، این کانتینرها بیشتر برای انبار تجهیزات کارگاه‌ها، مطب‌ها و دفاتر اداری مورد استفاده قرار می‌گرفت. امروز اما، تغییر کاربری تعداد زیادی از آن‌ها به منظور انبار اثاث خانه‌ها، پرده از یک واقعیت تلخ بر می‌دارد: تهران، شهروندانش را بیرون می‌کند!

آمار رسمی تازه‌ای از تعداد حاشیه‌نشین‌ها در دست نیست اما با بررسی آخرین آمار از افزایش هزینه اجاره‌‌ها در شهرهای کشور در دو سال اخیر و همچنین عمیق‌تر شدن شکاف‌های طبقاتی در نتیجه سیاست‌های غلط، رانت‌زده و دلال‌پرورانه، تصور افزایش سالانه و حتی ماهانه تعداد به حاشیه‌رانده‌شده‌ها کار سختی نیست.

نرخ اجاره‌نشینی در تهران، همچنان در حال افزایش است، نرخ اجاره‌بها در دی ماه امسال با افزایش ۴.۶ درصدی، نسبت به ماه گذشته رتبه سوم بیشترین افزایش ماهانه را در بین کالاها و خدمات دیگر به خود اختصاص داده. نسبت اجاره‌نشینی به مالکیت نیز در تهران افزایش یافته و از ۵۱ درصد عبور کرده است. اما چرا تهران در حال تبدیل شدن به شهری است که بیش از نیمی از ساکنان آن اجاره‌نشین هستند؟

اگر تشکیل کانون‌های جمعیتی در حریم شهر تهران جلوگیری نشود، تا سال ۱۴۰۴ یعنی کمتر از چهار سال دیگر، حدود ۲۰ درصد جمعیت ایران در حریم شهر تهران ساکن خواهند شد. این خبر را مدیر کل حریم شهرداری تهران اعلام کرده است. به گفته وی از آن‌جا که حریم شهر تهران ۰.۴ مساحت کشور را تشکیل می‌دهد، سکونت ۲۰ درصد جمعیت کشور در این مساحت یک «فاجعه بزرگ» است و «مشکلات عدیده‌ای» برای پایتخت به همراه دارد.

مسکن یکی از صدها نقطه ضعف مردم این مرز و بوم محسوب شود؛ نقطه ضعفی که در بزنگاه‌های مهم سیاسی از پستوی ذهن قدرت خواهان بیرون کشیده شده و سوژه وعده هایشان می شود.